تاکومتر یا دور سنج چیست ؟

تاکومتر یا دور سنج چیست ؟
دورسنج (Tachometer) ابزاری جهت سنجش دور موتور ، دیسک ، پره های فن و… می باشد که بر اساس واحد RPM دور بر دقیقه و سایر یکا های وابسته به آن سرعت چرخش را اندازه گیری می کند دورسنج ها (تاکومتر) در انواع مکانیکی و نوری دیجیتالی  ( در گذشته مغناطیسی و یا کاملا مکانیکی ) ساخته می شوند که جهت اندازه گیری تعداد دور انواع تجهیزات دوار الکتریکی مانند انواع الکترو موتور ها و … استفاده میشوند. کاربرد این دور سنج ها که امروزه به صورت دیجیتال و دقیق ساخته می شوند در صنایع مختلف از قبیل ماشین سازی، تعمیرات و ساخت خودروها اعم از سبک سنگین و نیمه سنگین، ساخت فن های تهویه مطبوع، لوازم خانگی، اندازه گیری دور انواع سانتری فیوژ های صنعتی و آزمایشگاهی،  کاوش عملکرد موتور های بنزینی یا دیزلی و غیره نام برد.

انواع دورسنج
تاکومتر های امروزی عمدا به شکل دیجیتال و با سنسور های نوری و مکانیکی ساخته می شوند در ادامه عملکرد هر کدام را به همراه مثال بررسی خواهیم کرد

دورسنج مکانیکی
دور سنج نوری
استروب اسکوپ

دورسنج موتور خودرو یا تاکومتر ابزاری است که سرعت شافت یا دیسک خودرو، موتورسیکلت یا سایر ماشین‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه معمولاً سرعت دیسک را در واحد دور در دقیقه، یا آر پی ام (RPM: revolutions per minute) اندازه‌گیری می‌کند. واژهٔ «تاکومتر» از کلمات یونانیِ «تاکو» به‌معنای «سرعت» و «مترون» به‌معنای «اندازه‌گیری» گرفته شده‌است.

به عبارت دیگر دورسنج (Tachometer) سرعت دوران، سرعت خطی و تعداد دور اجسام دوار را می‌تواند اندازه‌گیری کند. دورسنج‌ها با توجه به قابلیت تماس با اجسام به دو دسته دورسنج تماسی و دورسنج غیرتماسی تقسیم می‌شوند، در صورتی که نتوان با جسم مورد نظر تماسی برقرار کرد از دورسنج‌های غیر تماسی و در مواردی که بتوان تماس داشت از دورسنج‌های تماسی استفاده می‌شود.[۱]

انواع دورسنج
دورسنج آنالوگ
دورسنج دیجیتال
دورسنج دیجیتال مکانیکی
دور سنج نوری
دورسنج مادون قرمز
دورسنج مادون قرمز و مکانیکی
تاکومتر مغناطیسی

دورسنج مادون قرمز (لیزری)
این تجهیز با بهره‌گیری از سنسورهای تاکومتر مادون قرمز دقیق و حساس و نور لیزر بالاترین دقت و سرعت را در اندازه‌گیری‌ها به نمایش می‌گذارند سنسورهای دور سنجی گاهی در قالب ماژول دورسنج برای مقاصد آموزشی به بازار عرضه می‌شوند. در این تاکومترها باید یک جسم منعکس کننده نور بر روی شافت مورد نظر نصب گردد. تاکومتر یک اشعه لیزر به شافت می‌تاباند و با هر بار رد شدن جسم نصب شده از زیر نور لیزر، انعکاس آن به تاکومتر می‌رسد و بدین صورت سرعت دوران شافت را اندازه می‌گیرد.[۵]

دورسنج مادون قرمز و مکانیکی
دورسنج مادون قرمز و مکانیکی نوع دو کاره و پیشرفته تری نسبت به انواع قبلی تکومترهاست که با دارا بودن سنسور مادون قرمز مجهز به نور لیزر و اتصالات مکانیکی توامان جهت اندازه‌گیری‌های مختلف استفاده می‌شوند.